به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از واحد مرکزی خبر، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست خبری امروز که پس از نشست شورای حکام برگزار شد، تصریح کرد « نشست امروز شورای حکام را خواستار شدم تا مساله درخواست شورای امنیت سازمان ملل متحد را از آژانس بین المللی انرژی اتمی برای راستی آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات هسته ای ایران در چارچوب برجام مطرح کنم.
آمانو افزود: مسرورم که شورای حکام موافقت خود را اعلام کرد. این یکی از مهم ترین وظایف راستی آزمایی است که تاکنون آژانس بر عهده گرفته است. در نتیجه برجام، ایران اجرای پروتکل الحاقی را به تعهدات پادمانی خود در قبال آژانس بین المللی انرژی اتمی اضافه خواهد کرد.
از این تحول استقبال می کنم. پروتکل الحاقی ابزار قدرتمند ما برای راستی آزمایی است و از تقریباً شش سال پیش و زمانی که ریاست اژانس را برعهده گرفتم همواره از ایران خواستم پروتکل الحاقی را اجرا کند. وقتی پروتکل الحاقی اجرا شود، دسترسی بیشتری به اطلاعات و سایت ها [هسته ای] در ایران خواهیم داشت. علاوه بر این، بر اساس برجام ایران تعهدات بیشتری را در ارتباط با فعالیت های هسته ای خود پذیرفته است که به تدابیر شفافیت زا موسوم است. این تدابیر عبارتند دسترسی بهتر بازرسان آژانس به معادن و آسیاب های ایران و نظارت مدام بر فرایند تولید سانتریفوژ و موقعیت انبارهای آن. این تدابیر به آژانس کمک خواهد کرد درک بهتری از برنامه هسته ای ایران داشته باشد.
خانم ها و آقایان، همان طور که می دانید، آژانس با ایران بر سر نقشه راهی برای روشن سازی مسائل مهم هسته ای ایران در گذشته و حال تا پایان سال جاری به توافق رسیده است. یقین دارم بسیاری از شما مایلید درباره توافق های مجزایی بدانید که ایران و آژانس در چارچوب نقشه راه منعقد کرده اند. لطفاً درک کنید من نمی توانم بیش از آنچه هفته گذشته در بیانیه خود اعلام کردم سخنی بگویم. این توافقات محرمانه است و من الزام قانونی دارم محتویات آن را فاش نکنم. این مساله در مورد صدها توافق نامه ای که آژانس با اعضای خود امضا کرده است، صدق می کند. با وجود این همان گونه که امروز صبح به شورای حکام اعلام کردم توافق های صورت گرفته با ایران از نظر فنی مناسب و هماهنگ با رویه های جاری است و به هیچ وجه استانداردهای پادمانی ما را به خطر نمی اندازد.
اکنون فرصتی تاریخی وجود دارد تا مساله هسته ای ایران را حل کنیم. امیدوارم از این فرصت تمام و کمال استفاده شود. خوشحال خواهم شد اگر به چند سوال شما پاسخ گویم. متشکرم.
در ادامه نشست خبری خبرنگار آسوشیتدپرس از آمانو پرسید، می دانم شما نمی توانید به سوالاتی که مایلم از شما بپرسم پاسخ دهید، اما مقام های آمریکایی تایید کردند در توافق های مجزا مساله نمونه برداری ایران (از پارچین) لحاظ شده است. شما نمی توانید به جزئیات توافق ها اشاره کنید، اما درباره اظهارات مقام های آمریکایی چه می گویید؟
آمانو در پاسخ گفت توافق های مجزایی که در چارچوب نقشه راه صورت گرفته است حفظ اطلاعات محرمانه را در بر می گیرد و در چارچوب توافق پادمان مجاز نیستم درباره این مسائل سخن بگویم.
یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال خبرنگاری در خصوص چگونگی تضمین حفاظت از اطلاعات محرمانه و جلوگیری از درز اطلاعات گفت ما در خصوص حفاظت از اطلاعات محرمانه بسیار جدی هستیم.
آمانو در خصوص ماهیت اطلاعات محرمانه، یک بند خاص در پادمان آمده است و ما را از افشای اطلاعات محرمانه منع می کند و ما را برای حفاظت از اطلاعات محرمانه متعهد می سازد. وی افزود در سال ۱۹۹۹ میلادی یک رژیم حفاظت از اطلاعات محرمانه در شورای حکام آژانس تصویب شد که در آن به ماهیت و نوع اطلاعاتی که باید از آن ها حفاظت شود ، اشاره و توضیح داده شده است.
وی گفت ما در آژانس بین المللی انرژی اتمی یک سیستم قوی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه داریم که قوانین در این خصوص بر اساس توافقنامه پادمان ها تبیین شده اند و در پی تصمیم شورای حکام آژانس در سال ۱۹۹۷ تقویت شد.
خبرنگار خبرگزاری رویترز پرسید آیا شما در پانزدهم اوت ، از جانب ایران اطلاعات جدید دریافت کردید ؟ آیا قصد دارید در پانزده سپتامبر سوالات جدیدی مطرح کنید ؟
امانو گفت ما به طور مکتوب توضیحاتی درخصوص مسائل باقی مانده و مسائل باقی مانده حل نشده از جانب ایران در ۱۵ اوت دریافت کردیم. و اکنون در حال بررسی این توضیحات هستیم .
وی افزود نمی توانم در خصوص جزئیات توضیحات ارائه شده از جانب ایران صحبت کنم. گام بعدی از جانب ما بررسی و بازنگری این توضیحات و همچنین مطرح کردن سوالات در پانزدهم سپتامبر خواهد بود و سپس ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در فرایند مستند سازی و اثبات کردن قرار می گیرند که در آن نشست های فنی و کارشناسی برگزار می شود و نشست های جمع بندی در نهایت برگزار خواهد شد. در این نشست های کارشناسی و فنی رد و بدل شدن دیدگاها میان کارشناسان صورت می گیرد.
آمانو افزود: بعد از پانزدهم اکتبر، آژانس سیستم تحلیل و ارزیابی را دنبال می کند و سپس ارزیابی نهایی را ارائه خواهد داد. وی گفت در این مرحله زود است که بگوییم اطلاعات جدیدی ارائه شده است یا خیر، ما در حال بررسی و ارزیابی اطلاعات ارائه شده ایم و ما باید برای ارزیابی خود تصویری کامل را مشاهده کنیم .
در ادامه خبرنگار وال استریت ژورنال گفت می دانیم در خصوص موضوع ارائه توضیحات از جانب ایران در ۱۵ اوت اکنون در مراحل اولیه قرار داریم، اما با توجه به فقدان توضیحات از جانب ایران در گذشته، اینکه شما در خصوص توضیحات ایران سخن نمی گویید نشان می دهد که ایرانی ها پاسخ های مهمی ارائه کرده اند و سوال دوم به سایت پارچین مربوط می شود، دست کم یک مسئول ارشد سابق اژانس گفته است که توافق مربوط به پارچین یک توافق منحصر بفرد است که قبلا نیز چنین چیزی صورت نگرفته است، توضیح شما چیست؟
امانو گفت اجازه دهید با سوال دوم شروع کنم، ابتدا اینکه من در مورد اظهارنظر مسئولان سابق صحبت نمی کنم اما چیزی که من می گویم آن است که شیوه های بسیاری در زمینه راست آزمایی وجود دارد و فقط یک شیوه نیست و شیوه های مختلفی برای راست ازمایی موجود است.
اما مسئله مهم انست که این اقدام باید به درستی صورت گیرد و باید بر اساس تدابیر و مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شود و مسئله بسیار مهم انست که ما باید قادر باشیم از نظر فنی تکنیکی بر آن صحه بگذاریم. اینها عوامل مهمی هستند و ما می گوییم در خصوص مسئله پارچین تمهیداتی جداگانه هستند که الزامات ما را برآورده می سازند.
وی گفت در خصوص این سوال که ویژگی های توضیحات مکتوب چیست ؟ باید بگویم زود است که دراین خصوص سخن بگوییم و قبلا نیز گفته ام که برای یک ارزیابی باید تصویری کامل از مسئله داشته باشیم و ارائه توضیحات مکتوب گام نخست است که باید پاسخ های ما و فرایند مستند سازی را به دنبال خواهد داشت .تا زمانیکه که ما این فرایند را کامل نکنیم ، سخن گفتن درباره آن نسنجیده خواهد بود .
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین گفت حل و فصل کامل مسئله هسته ای ایران سالها طول می کشد. حتی اگر بخواهم به شکل نسبی ارزیابی خود را بگویم، این ممکن است گمراه کننده باشد.
جاناتان تایرون از شبکه بلومبرگ نیز از آمانو پرسید: به ما یادآوری کردید که چند سال است به ایران می گویید پروتکل الحاقی را اجرا کند و شما در زمینه این پرونده خاص تجربیات زیادی دارید. به فرض اینکه (پروتکل الحاقی) در چهار سال آینده اجرا شود، بهتر نیست اگر شما کماکان هدایت راستی آزمایی در ایران را بر عهده داشته باشید؟ به بیان دیگر، آیا اجرای پروتکل مستلزم این نیست که شما برای سومین دوره (به عنوان مدیر کل آژانس) انتخاب شوید؟
آمانو پاسخ داد باید بگویم آژانس بین المللی انرژی اتمی اکنون با چالشی تاریخی روبرو است. ایران، تنها یکی از مسائل پیش روی ما است، نه همه آنها و حتی همین موضوع یعنی حل و فصل مسائل هسته ای ایران نیز سالها طول خواهد کشید. ما از سوی دیگر، اهداف توسعه پایدار که به زودی بر سر آنها توافق خواهد شد و مسئله امنیت هسته ای را پیش رو داریم. بنابراین ما با چالش های تاریخی روبرو هستیم. این مسائل، تاریخی هستند و نمی توان آنها را در چند هفته و حتی چند ماه، حل و فصل کرد. بدین ترتیب ما باید روی مسائل محتوایی تمرکز کنیم و این نیز زمان بر خواهد بود.
آمانو افزود برخی کشورهای عضو (آژانس) نیز آنچه را گفتید مد نظر دارند و از من خواسته اند که پس از سال ۲۰۱۷ نیز فعالیت خود را (در سمت مدیر کل آژانس) ادامه دهم. این مایه مباهات است و معتقدم حق با آنها است. وقتی زمان مناسب فرا برسد من نیز رسماً اعلام خواهم کرد که آیا مایل به ادامه فعالیت هستم یا خیر.
خبرنگار فرانس پرس (AFP) گفت آیا آژانس تا کنون اسناد مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی (برنامه هسته ای ایران) را که ایران هنوز مشاهده نکرده، در اختیار این کشور گذاشته است یا اینکه قرار است این کار بعد از پانزدهم اکتبر صورت بگیرد؟
آمانو پاسخ داد ما حوزه هایی را که لازم است ایران در خصوص آنها پاسخ دهد، شناسایی کرده ایم؛ این کار در بخش ضمیمه گزارشم در سال ۲۰۱۱ صورت گرفت. بنابراین هم اکنون نیز روشن است که ایران باید به چه سؤالاتی پاسخ دهد. آنچه انتظار ما بود و انجام نیز شد این بود که ایران، توضیحات کتبی به ما ارائه دهد. در آینده نیز روند اثبات و ارائه مدارک صورت خواهد گرفت و سؤالات مطرح خواهد شد. اما تا همین الان و پیش از (اجرایی شدن) نقشه راه نیز همه ما تبادل اطلاعات داشته ایم. با وجود این، در روند کنونی، ایران باید به ما توضیح دهد و بعد نیز ما سؤال خواهیم پرسید.
خبرنگار گفت اگر نمی توانید درباره ماهیت اطلاعات ارائه شده از ایران توضیح دهید، دستکم بگویید ایرانی ها چه حجم از اطلاعات را (به آژانس) ارائه کرده اند؟ آیا این اطلاعات در حد چند صفحه است یا چند کارتن؟ شما چه میزان اطلاعات را باید بررسی کنید؟
آمانو پاسخ داد میزان اطلاعات و حجم آن زیاد است!
خبرنگار دیگری گفت من دو سؤال از شما دارم: نخست اینکه اگر آژانس بین المللی انرژی اتمی به این نتیجه برسد که ایران، اطلاعات کافی را در زمینه ابعاد نظامی احتمالی برنامه خود در اختیار آژانس نگذاشته است و مهلت تعیین شده نیز فرا برسد، آیا آژانس در این شرایط و به رغم نداشتن اطلاعات کافی باز هم تحلیل سیستم ها را انجام و تا پانزدهم دسامبر به شورای (حکام) تحویل خواهد داد؟
سؤال دوم اینکه طبق برآوردها، برنامه جامع اقدام مشترک برای آژانس هزینه ای اضافی معادل نه میلیون و دویست هزار دلار خواهد داشت. هزینه های آژانس در زمینه توافق برجام در ایران بر چه مبنایی برآورد شده است؟ مجموع هزینه های آژانس بعد از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک با احتساب نه میلیون و دویست هزار دلاری که به آن اشاره شد، چقدر خواهد بود؟
آمانو پاسخ داد: فعالیت های مرتبط با شفاف سازی تا حد زیادی به سطح و سرعت همکاری ها از جانب ایران بستگی خواهد داشت. ما مصمم هستیم حداکثر تلاش خود را به کار گیریم، اما انتظار داریم که ایران نیز تا حد امکان شفاف سازی کند. تمرکز ما فقط روی واقعیت ها است؛ ما فرآیند تشریح شده در نقشه راه را دنبال می کنیم و پیشرفت هایی داشته ایم. دستکم گام اول به پایان رسیده است و اکنون ما (در آژانس) وظیفه خود را انجام می دهیم. تا زمانی که پانزده دسامبر فرا برسد، ما همه اطلاعات گردآوری شده را ارزیابی و تحلیل خود را ارائه می کنیم.
آمانو در ادامه گفت: باور دارم ایران بسیار مایل است درباره این مساله (ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای) روشنگری کند. چون روشنگری در این باره به ایجاد بنیانی محکم برای اجرای برجام در آینده کمک می کند. پیش بینی می کنم ایران در این زمینه همکاری کند و بتوانیم ارزیابی لازم را انجام دهیم. درباره هزینه های اجرای برجام، برآورد ما از هزینه اقدامات سال آینده میلادی نه ممیز دو میلیون یوروست. برآورد هزینه کلی دشوار است. برآورد فعلی دو ممیز نه میلیون یورو در سال است که بعد از پنج سال نیاز به تنظیم مجدد است. این رقم هزینه های مرتبط با اجرای پروتکل الحاقی و تدابیر شفاف سازی را در بر می گیرد.
در ادامه خبرنگار شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی از آمانو دو سوال پرسید: نخست، آیا بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای به پارچین دسترسی خواهند داشت؟ آیا گمان می کنید برداشتن تحریم های ایران به گزارش پانزدهم دسامبر شما و تایید سلامت اقدامات ایران بستگی دارد؟
آمانو در پاسخ گفت: «در پاسخ به سوال نخست شما، دسترسی به پارچین، می گویم به مساله پارچین در توافقی مجزا در ارتباط با پارچین پرداخته شده است. گفته ام نمی توانم درباره محتوی این توافق ها سخن بگویم. دوم، رابطه میان گزارش و برداشتن تحریم ها. برداشتن تحریم ها اقدامی نیست که به ما مربوط شود، بلکه تصمیمی است برعهده کشورهای تحریم کننده. اما به سهم خود از آغاز دوران تصدی این سمت گفته ام روشنگری درباره پی ام دی (ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران) بسیار مهم است.
با توجه به این مهم، جزئیات مواردی که می بایست درباره آن روشنگری شود را در سال ۲۰۱۱ منتشر و دو سال بی نتیجه در این باره مذاکره کردم. اما در سال ۲۰۱۳ به چارچوبی برای همکاری دست یافتیم و حالا مشغول روشنگری بر اساس نقشه راه هستیم. نهایت تلاش خود را برای روشنگری در این زمینه انجام می دهیم، اما برداشتن تحریم ها مساله ما نیست و به سایر کشورها بستگی دارد.
در ادامه خبرنگاری از آمانو پرسید، شما در گذشته بارها خواستار دسترسی به پارچین یا مصاحبه با دانشمندان فعال در آن بودید، آیا گمان می کنید این خواست شما در آینده برآورده شود؟ یا گمان می کنید بدون دسترسی (به پارچین) در این باره شفاف سازی خواهید کرد؟
آمانو در پاسخ گفت : همواره درخواست دسترسی به پارچین را مطرح کرده ایم. درباره مسائل مرتبط با پارچین با ایران گفتگو کرده ایم و درباره نقشه راه و توافق های مجزای مرتبط با پارچین به توافق رسیده ایم، اما نمی توانم درباره جزئیات سخن بگویم.
خبرنگار دیگری از آمانو پرسید، آیا منصفانه خواهد بود اگر بگوییم در توافق های شما با ایران در زمینه بازرسی از پارچین مساله جدیدی وجود ندارد؟ سوال دوم نگرانی ها درباره بدعتی است که پس از اجرای کامل توافق با ایران گذاشته می شود.
آمانو در پاسخ گفت: توافق های مجزا مرتبط با پارچین وجود دارد. این توافق ها در شرایطی ویژه و در موضوعاتی ویژه به امضاء رسیده است، بنابراین نمی تواند رویه محسوب شود. به مساله دسترسی باید مورد به مورد پرداخته شود. همان طور که گفتم راه های مختلفی برای فعالیت های شفاف سازی وجود دارد. اما مهم آن است که از نظر فنی درست و سازگار با پادمان های آژانس باشد. درباره جدید بودن یا نبودن؛ استانداردهای پادمانی آژانس چیز جدیدی نیست.
آمانو در پاسخ به سوالی که آیا ممکن است در گزارش پانزدهم دسامبر آژانس هنوز هشدارهایی درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و انتشار برآورد نهایی غیرممکن شود، گفت:
« براساس نقشه راه این مساله تا پایان سال مشخص خواهد شد و متعهدیم ارزیابی نهایی خود را تا پانزدهم دسامبر ارائه دهیم. در باره این فرضیه نیز بحث کرده ایم، اما به تعهدات خود پایبندیم.»
در ادامه این کنفرانس خبری، یکی از خبرنگاران حاضر از آمانو پرسید دو روز دیگر آژانس بین المللی انرژی اتمی و قزاقستان قرار است توافقنامه ای را درباره بانک سوخت هسته ای امضا کنند. این مسئله به نگهداری اورانیوم غنی شده ایران با غلظت پایین نیز مربوط می شود. طرح کنترل بین المللی چرخه سوخت هسته ای را ابتدا البرادعی مدیر کل سابق آژانس مطرح کرده بود. آیا فکر می کنید امضای بانک سوخت هسته ای در قزاقستان طرح کنترل بین المللی چرخه سوخت را تقویت خواهد کرد. آیا شما شخصا تلاش می کنید در آینده این قضیه را دنبال کنید و ارتقا بخشید؟
آمانو گفت بله من به قزاقستان می روم تا توافقنامه میزبانی این بانک را با قزاقستان امضا کنم و بانک نگهداری اورانیوم غنی شده با غلظت پایین را در قزاقستان تاسیس کنیم. این طرحی بسیار مهم است که شورای حکام آن را تصویب کرده است. تاسیس این بانک توسط آژانس به تدارک اورانیوم غنی شده با غلظت پایین کمک خواهد کرد و انگیزه آن بیشتر از آنکه اقتصادی باشد برای مواقعی است که بازار دچار مشکل است. البته دو طرح دیگر نیز وجود دارد که یکی از آنها بانک سوخت روسیه و سیستم انگلیس است. اما بانک اورانیوم غنی شده با غلظت پایین آژانس سیستمی است که هنوز کامل نشده است و ما روی آن داریم کار می کنیم. من درباره برنامه های دیگر در این رابطه اطلاع ندارم.
خبرنگار دیگری گفت درباره مسئله ایران، چرا شما به نه میلیون و دویست هزار یورو بودجه نیاز دارید و در رابطه با اجرای برجام، چه مقدار نیروی انسانی نیاز دارید ، آیا می توانید در رابطه با تجهیزات مورد نیاز و مسائلی از این قبیل مثال بزنید؟
آمانو گفت من نمی توانم رقم دقیق را بگویم اما ما لازم داریم بازرسان بیشتری داشته باشیم که بتوانیم آنها را به ایران اعزام کنیم. همچنین باید تحلیلگران بیشتری نیز در مقر آژانس روی این مسئله کار کنند. درباره تجهیزات، برجام پیش بینی کرده است ترتیبات آنلاین غنی سازی اتخاذ کند و به این منظور از مهرهای الکترونیک استفاده خواهد شد. ما از تجهیزات راستی آزمایی نه فقط در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر استفاده می کنیم. اینها برخی از نمونه ها هستند. بنابراین نیاز به بازرسان و تحلیلگران بیشتر وجود دارد. البته برخی از تجهیزات که قرار است درباره ایران استفاده شود، جدید خواهند بود.
خبرنگار دیگری در ادامه این سوال پرسید، چند نفر در آژانس روی پرونده ایران کار خواهند کرد.
آمانو: راستی آزمایی را فقط بازرسان انجام نمی دهند. ما دوربینها و مهرهای الکترونیک و فناوریهای پیشرفته هم داریم. ما در قرن بیست و یکم زندگی می کنیم. البته که بازرسان مهم هستند اما آنها بخشی و البته بخش مهمی از کار را انجام می دهند. ما به بازرسان بیشتری نیاز خواهیم داشت اما نمی گویم تغییر خیلی اساسی خواهد بود. در واقع افزایش خیلی زیاد نخواهد بود اما قابل توجه خواهد بود.
خبرنگار دیگری گفت من می خواهم سوالی سیاسی تر درباره ایران بپرسم. توافقنامه آژانس با ایران به کانون انتقادات در واشنگتن از کل توافقنامه هسته ای تبدیل شده است که باید برای شما ناامید کننده و دلسرد کننده باشد زیرا شما می خواهید از این توافقنامه حمایت شود نه اینکه با آن مخالفت شود. آیا فکر نمی کنید مخالفان این توافقنامه شما و آژانس را سپر بلا کرده باشند؟
آمانو گفت ما سازمانی سیاسی نیستیم. ما روی عناصر فنی تمرکز می کنیم. از نقطه نظر راستی آزمایی ، باور من این است که برجام دستاوردی مثبت برای آژانس است. وقتی برجام اجرا شود، پروتکل الحاقی اجرا خواهد شد، قانون اصلاح شده ۳.۱ اجرا خواهد شد. همچنین تدابیر شفافیت زا نیز اجرا خواهد شد. اینها محکمترین و قویترین رژیم از پادمانها در جهان فعلی است. من باید اضافه کنم با اجرای برجام ، فعالیتهای هسته ای ایران کاهش خواهد یافت. اگر برجام اجرا نشود، ما همچنان به اجرای توافقنامه جامع پادمان محدود خواهیم بود و ابعاد فعالیتهای هسته ای ایران همانطور خواهد ماند یا توسعه پیدا خواهد کرد. از نقطه نظر راستی آزمایی، اجرای برجام دستاوردی خالص و مثبت برای ماست. از این رو استقبال می کنم که آژانس برجام را اجرا کند.
۵۲۵۲