حدود ۲هفته پیش نیروهای ارتش لیبی موفق شدند شهر سرت را که بیش از یک سال در کنترل نیروهای داعش بود، از دست آنها خارج کنند. فرماندهی نیروهای داعش در عملیات آزادسازی سرت بر عهده چهره‌ای بود که این روزها از او به‌عنوان قدرتمندترین فرد در لیبی یاد می‌کنند؛ خلیفه حفتر. اکنون روسیه به‌طور رسمی از او حمایت کرده و خواستار افزایش نقش او در دولت لیبی است.
گنادی گاتیلف، معاون وزیر خارجه روسیه، در گفت‌وگو با بلومبرگ اعلام کرده دولت این کشور از اعضای دولت مورد حمایت سازمان ملل در لیبی می‌خواهد بر سر اعطای نقش بیشتر برای خلیفه حفتر «با هم کنار بیایند». به‌گفته گاتیلف، حفتر «نقش کلیدی در مبارزه با گروه داعش در لیبی داشته و به دولت کمک کرده تا بار‌دیگر کنترل چاه‌های نفت لیبی را در دست بگیرد.» او معتقد است حفتر «یک چهره سیاسی و نظامی تأثیرگذار» در لیبی است.
حمایت مسکو از خلیفه حفتر به‌معنای رویارویی روسیه با اروپا و آمریکاست که بیشتر ترجیح می‌دهند امور لیبی را از طریق دولت وفاق ملی این کشور که با میانجیگری سازمان ملل پس از چند سال کشمکش، زمستان سال گذشته تشکیل شد، پی بگیرند و نه نظامیان. روسیه اما معتقد است دولت وفاق ملی لیبی قدرت چندانی ندارد و حوزه کنترلش تنها به شهر طرابلس، پایتخت، محدود شده است و این نیروهای ارتش ملی لیبی با محوریت خلیفه حفتر هستند که در شرایط آشفته این روزهای لیبی قدرت اصلی را در‌اختیار دارند و به دولت کمک کرده‌اند اوضاع کشور را مدیریت کند.
سرت در شمال لیبی بعد از رقه در سوریه و موصل در عراق، سومین پایتخت داعش به شمار می‌رفت. حتی گفته می‌شد در شرایط بحرانی سال‌های اخیر لیبی، فرماندهان اصلی داعش قصد دارند درصورتی که موقعیت خود در عراق و سوریه را از دست بدهند، به سرت نقل مکان کنند. طبق آخرین آمارها، حدود ۵هزار نفر از نیروهای داعش در این شهر و مناطق اطراف آن که جزو مناطق نفت‌خیز لیبی است، مستقر بودند.
نیروهای خلیفه حفتر در ماه‌های گذشته ابتدا موفق شدند کنترل چاه‌های نفت این منطقه را از دست داعش خارج کنند و بهره‌برداری از آنها را در اختیار دولت قرار دهند و سپس با حمله به سرت، این شهر را آزاد کنند. آنها اکنون خواهان سهم بیشتر در قدرت هستند. خلیفه حفتر ۲هفته پیش در سفری اعلام نشده به واشنگتن رفت و مذاکراتی با دولت آمریکا داشت. جزئیات زیادی از این سفر منتشر نشده است. او که از سوی مصر هم حمایت می‌شود اما طی ۶ماه گذشته ۲بار به مسکو سفر کرده تا نظر دولت روسیه را جلب کند و اکنون با سخنان معاون وزیر خارجه روسیه به‌نظر می‌رسد موفق هم بوده است.
لیبی طی ۵سال گذشته یعنی پس از سرنگونی معمر قذافی، صحنه درگیری گروه‌های سیاسی و شبه‌نظامی متعدد بوده است. قذافی که ۴۲سال بر لیبی حکومت کرد بر اثر قیام مردمی و با حمایت برخی کشورهای اروپایی سقوط کرد؛ اتفاقی که همان زمان با اعتراض روسیه روبه‌رو شد چرا که یک قرارداد تسلیحاتی ۴میلیارد دلاری و میلیاردها دلار قرارداد در زمینه حمل‌ونقل و انرژی با لیبی را با سقوط قذافی از دست داد. روسیه اکنون با نزدیکی به حفتر، متحد خود را در لیبی پیدا کرده است؛ متحدی که خود تربیت‌شده ارتش سرخ شوروی است.
- خلیفه حفتر کیست؟
ارتشبد خلیفه حفتر، ۷۳ساله است و فرماندهی ارتش لیبی را به‌عهده دارد. او جزو نظامیان جوانی بود که قذافی جوان را در کودتای ۱۹۶۹برای سرنگونی پادشاه ادریس سنوسی یاری کردند. او سپس به عضویت شورای فرماندهی انقلاب لیبی درآمد و بعدها از فرماندهان ارشد ارتش شد.
حفتر اما اوایل دهه ۱۹۹۰میلادی به‌دلیل اختلافات پیش آمده، راهش را از دیکتاتور سابق لیبی جدا کرد و به آمریکا رفت. در بحبوحه انقلاب مردم لیبی در سال ۲۰۱۱، او بار دیگر به لیبی بازگشت تا در آینده لیبی ایفای نقش کند. پس از سقوط قذافی، بیش از ۱۵۰افسر رده‌های میانی ارتش گرد او جمع شدند و او را به‌عنوان فرمانده خود معرفی کردند. او طی ۵سال گذشته همیشه یک سوی معادلات لیبی بوده است.
