خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – عبدالحمید بیاتی: انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دارای مراحل و بزنگاههایی است که این رقابتها را از سایر رقابتهای ریاست جمهوری در کشورهای دیگر مجزا میکند.
از مهمترین مراحل انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میتوان به «الکترال کالج» و از مهمترین بزنگاهها به «شگفتانه اکتبر» (سورپرایز اکتبر) اشاره کرد.
شگفتانه اکتبر در زبان حرفهای سیاسی ایالات متحده یک رخداد خبری با قابلیت تأثیرگذاری بر نتیجه یک انتخابات به خصوص انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. اشاره به ماه اکتبر بدین دلیل است که اولین سه شنبه بعد از پایان اکتبر یعنی اولین سه شنبه ماه نوامبر تاریخ انتخابات ملی و بسیاری از انتخابات ایالتی و محلی است و رخدادهای روی داده در آخر اکتبر قابلیت بیشتری برای تأثیرگذاری بر رایدهندگان احتمالی برخوردار است.
تاریخچه شگفتانه اکتبر
این لفظ از انتخابات ۱۹۷۲ بین «نیکسون» و «مک گاورن» زمانی که آمریکا در سال چهارم مذاکره بر سر خاتمه جنگ ویتنام بود مرسوم شد. در ۲۶ اکتبر کیسینجر معاون نیکسون در کنفرانس مطبوعاتی مدعی شد که صلح در دست ما است و نیکسون از یک پیروزی آسان مطمئن شد.
در انتخابات سال ۱۹۸۰ مساله اصلی انتخابات، بحران تسخیر سفارت آمریکا در ایران بود. در آن زمان ریگان که رقیب جمهوریخواه جیمی کارتر، رئیس جمهوری وقت، به شمار میرفت با اشاره به ادامه حضور دیپلماتهای آمریکایی در ایران از کارتر به عنوان یک رئیس جمهوری ضعیف یاد کرد.
ترامپ، ریگان و نیکسون سه جمهوریخواهی که با شگفتانه اکتبر رئیس جمهور شده اند
با نزدیک شدن به تاریخ انتخابات آمریکا، ایران مذاکرات با دولت کارتر را متوقف کرد. طبق روایتی از «گری سیک» متخصص پیشین امور ایران در تیم امنیت ملی کارتر، دولت وقت ایران، به طور غیر منتظره اعلام کرد که ایران آمریکاییها را آزاد نخواهد کرد. در نتیجه، ریگان در انتخابات ۱۹۸۰ با اختلاف قابل توجهی پیروز شد.
شاید بتوان جدیدترین نمونه سورپرایز اکتبر را نامهای دانست که «جیمز کومی» مدیر وقت دفتر تحقیقات فدرال، در تاریخ ۲۸ اکتبر ۲۰۱۶ به کنگره آمریکا فرستاد. کومی به رغم آنکه تحقیقات خود درباره ادعای استفاده «هیلاری کلینتون» از ایمیل شخصی در سالهای کار به عنوان وزیر خارجه (۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳) را پایان داده بود، نامهای مبتنی بر یافتن ایمیلهای جدیدی ارسال کرد که میتوانستند در این پرونده جای بگیرند.
این سوپرایز کارزار انتخاباتی را به لرزه درآورد ودونالد ترامپ از هیلاری کلینتون چهره یک سیاستمدار فاسد، کلاهبردار و خائن ارائه داد و توجه رأی دهندگان را جلب کرد. پیش از این سورپرایز، کلینتون با اختلاف ۴ درصد از حریف خود جلوتر بود، اما در نهایت غافلگیری، ترامپ در انتخابات پیروز شد.
ترامپ و شگفتانه اکتبر
تاریخچه کوتاه شگفتانه اکتبر نشان میدهد که در سه مورد یاد شده این جمهوریخواهان بوده اند که با استفاده از این بزنگاه توانسته اند در انتخابات پیروز شوند آنهم در شرایطی که تا پیش از رو کردن این شگفتانه اوضاع به هیچ وجه به سود آنها نبوده است.
رونمایی از واکسن کرونا، آغاز یک جنگ جدید با چین و یا ایران، توافق با کره شمالی و خروج از ناتو از گزینههای احتمالی شگفتانه اکتبر هستند
ترامپ نیز اکنون در چنین شرایطی به سر میبرد زیرا در بُعد داخلی شیوع گسترده کرونا و ناتوانی دولت ترامپ در مهار این بیماری موجب شده که ایالات متحده دارای بیشترین تعداد مبتلا و بالاترین آمار قربانیان کرونا در جهان باشد.
ویروس کرونا همچنین پیامدهای اقتصادی وحشتناکی را نیز به کشورهای مختلف وارد کرده که آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همین امر انتقادات زیادی را متوجه ترامپ کرده تا جایی که در نخستین مناظره انتخاباتی که هفته قبل برگزار شد موضوع کرونا به عنوان یکی از نقاط ضعف ترامپ هویدا شد.
بر همین اساس میتوان پیش بینی کرد که احتمال بسیار زیادی وجود دارد که ترامپ برای تغییر شرایط خود در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری به سراغ شگفتانه اکتبر برود. اما این شگفتانه چه میتواند باشد؟ رصد دقیق تحولات آمریکا موارد زیر را به عنوان احتمالاتی که امکان تبدیل شدن آنها به شگفتانه اکتبر هست را پر رنگ ساخته است:
ابتلای ترامپ به کرونا و کشف واکسن
ترامپ بعد از آنکه در نخستین مناظره با جو بایدن عملکرد ضعیفی را نشان داد به یکباره خبر ابتلاء به کرونا را منتشر کرد و این در حالی بود که از دید برخی این فقط یک دروغ انتخاباتی است.
بلومبرگ در مطلبی مینویسد: مثبت شدن تست کووید ۱۹ ترامپ وضعیت انتخابات سوم نوامبر را نامشخص کرده زیرا این جدیدترین و جدی ترین مورد در مجموعه سورپرایزهای اکتبر است که همه باید بهترینها را برای دونالد ترامپ آرزو کنند.
بلومبرگ در ادامه میافزاید که به لحاظ سیاسی احتمالاتی در این خصوص وجود دارد: برای مثال در اوایل سال که بوریس جانسون با ابتلاء به بیماری کووید ۱۹ با مرگ دست و پنجه نرم میکرد، احساسات در سراسر کشور غلبه کرد و همه با او با احساس همدردی میکردند. حالا باید دید در اینجا چه میشود؟ از همه مهمتر، بیماری ترامپ به کجا خواهد انجامید؟ جانسون روز به روز در حال از دست دادن قدرتش بود آیا در آمریکا نیز چنین خواهد شد؟
در این میان البته موضوع رونمایی از واکسن کرونا نیز مطرح است و این احتمال وجود دارد که ترامپ با اعلام خبر کشف واکسن کرونا و ذکر این ادعا که با تزریق این واکسن سلامت خود را بازیافته است تحولات انتخاباتی را به نفع خود رقم بزند.
در همین رابطه «مکس بوت» ستون نویس واشنگتن پست، گفته که در جبهه داخلی ترامپ میتواند طرحی را برای مبارزه با همه گیری کووید ۱۹ اعلام کند. بعید نیست که ترامپ واکسنی را پیش از پایان مرحله سوم آزمایشات و بدون روندهای لازم برای تأیید نهایی واکسن، تأیید کند.
عراق، ایران و گزینه جنگ
برای رؤسای جمهور آمریکا جنگ همیشه به عنوان یک راه حل فوری برای فرار از انتقادها و همراه کردن مردم با سیاستهای کاخ سفید مطرح بوده است. از همین رو زمانی که بحث هشدار آمریکا به عراق در مورد احتمال تعطیل شدن سفارت ایالات متحده در بغداد مطرح شد برخی از کارشناسان خیلی زود به این نتیجه رسیدند که ترامپ برای ادامه حضور در کاخ سفید به دنبال راه اندازی یک جنگ است.
در همین رابطه تحلیلگر «نیویورک مگ» مینویسد: احتمال دارد «سورپرایز اکتبر» این دوره از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا جنگ در خاورمیانه باشد، جنگی که آینده سیاسی نتانیاهو و ترامپ را تضمین کند.
در تائید این موضوع یک مقام اتحادیه اروپا در گفتگو با نیویورک مگ گفته که اروپا نگران است که اسرائیل با دامن زدن به تنش با ایران سطح تنش را به درگیری نظامی مستقیم بکشاند تا نتانیاهو از آن به عنوان اهرمی برای حفظ خود در سیاست و قدرت استفاده کند. این تنش نه تنها برای نتانیاهو جذاب است بلکه حتی میتواند برای ترامپی که این روزها اسیر عواقب کرونا هم هست جذاب باشد.
با توجه به آنکه متحدان اصلی آمریکا حتی از خواست کاخ سفید برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران حمایت نکرده اند، بعید است که ترامپ به طور یکجانبه و فقط با تکیه بر رژیم صهیونیستی و چند کشور عربی دست به حماقت علیه ایران بزند.
نشریه «سالن» در نوشتاری به قلم «باب دریفوس» با پرداختن به سوابق تاریخی مستند موسوم به سورپرایز اکتبر در انتخابات آمریکا، به طرح این پرسش میپردازد که آیا این بار هم فرجام انتخابات آمریکا را سورپرایزی از نوع ایرانی مشخص خواهد کرد؟
«سالن» یادآور میشود که رقابت تنگاتنگ «جیمی کارتر» و «رونالد ریگان» چهار دهه پیش در نهایت با کمک سورپرایز اکتبر، کارزار انتخاباتی را به نفع ریگان رقم زد.
او مینویسد آیا درگیری با ایران همان سورپرایز اکتبری است که ترامپ برای بقای خود به آن چنگ خواهد زد و آیا رئیس جمهور آمریکا تلاش خواهد کرد با توسل به آشکار کردن این درگیری به ظاهر پنهان در آستانه شکست سوم نوامبر راه نجاتی برای خود بیابد.
البته با توجه به آنکه متحدان اصلی آمریکا حتی از خواست کاخ سفید برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران حمایت نکرده اند، بعید است که ترامپ به طور یکجانبه و فقط با تکیه بر رژیم صهیونیستی و چند کشور عربی دست به حماقت علیه ایران بزند.
جدایی از ناتو همراه با توافق یا جنگ با چین
برخی کارشناسان هم پیش بینی کرده اند که ترامپ جدایی کامل از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را به عنوان شگفتانه اکتبر اعلام کند. «مایکل کراولی» در نیویورک تایمز به کتاب اخیر جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، استناد کرده که در آن آمده ترامپ بارها از تمایل خود به خروج از اتحاد ناتو سخن گفته است.
کراولی به نقل از بولتون اینطور نوشته که ترامپ احتمالاً اندکی قبل از انتخابات، خروج آمریکا از ناتو را به عنوان سورپرایز اکتبر اعلام خواهد کرد.
برخی محققان آمریکایی و هندی هم درباره احتمال حمله ترامپ به چین و مناقشه در دریای چین جنوبی به عنوان سورپرایز اکتبر ابراز نگرانی کرده اند. اما «بیم بورتل» در آسیا تایمز مینویسد: معتقدم که احتمال اینکه ترامپ از یک توافق تجاری با چین خبر دهد، بیشتر است. اظهارات و شعارهای ضدچینی آشکارا نتوانسته اند نظر رأی دهندگان آمریکایی را جلب کنند.
دوره ریاست جمهوری ترامپ شاید در سالهای ابتدایی از لحاظ اقتصادی آوردههایی را برای ایالات متحده به دنبال داشت اما حضور او در کاخ سفید موجب بروز شکاف اجتماعی گسترده در آمریکا شده و گروههای مختلف همچون سفید پوستان را در برابر سیاه پوستان قرار داده و تفکرات نژادپرستی را گسترش داده است
بورتل در ادامه مینویسد: ترامپ به خوبی میداند که رأی دهندگان نتیجه میخواهند، نه جنگ لفظی علیه چین؛ مردم آمریکا راه حل های عملی میخواهند. مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین بر سر توافق فاز یک در ۲۴ اوت این گمانه زنی را تأیید میکند. ترامپ احتمالاً به این شرط قرارداد تجاری را امضا میکند که چین سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار کالای آمریکایی وارد و در ۲۵ سال آینده حدود ۷۵۰۰ هواپیما به ارزش ۱.۲ تریلیون دلار از آمریکا خریداری کند.
توافق با کرهشمالی
یک کارشناس مسائل کره در مؤسسه کرهای «برای اتحاد مجدد» در کرهجنوبی اعلام کرده که ترامپ میتواند از مساله کرهشمالی برای قوت بخشیدن به فرصتی برای انتخاب مجددش و «شگفتانه اکتبر» استفاده کند و پیونگیانگ هم میتواند پیش از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ایالات متحده با ترامپ توافقی را به امضا برساند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا میتواند برای احیای محبوبیت خود از مساله کرهشمالی بهره ببرد و کرهشمالی نیز میتواند تعیین کند که بهتر است یک توافق با ترامپ باشد تا دولت بایدن.
هیاهو برای مرد تمام شده
همانطور که مشخص است تمامی این پیش بینیها از آن حکایت دارند که جریانی در پی آن است که ترامپ را همچنان در قدرت نگه دارد این در حالی است که ترامپ در چهار سال گذشته آنچه در آستین داشت را رو کرده، دوره ریاست جمهوری وی شاید در سالهای ابتدایی از لحاظ اقتصادی آوردههایی را برای ایالات متحده به دنبال داشت؛ اما حضور او در کاخ سفید موجب بروز شکاف اجتماعی گسترده در آمریکا شده و گروههای مختلف همچون سفید پوستان را در برابر سیاه پوستان قرار داده و تفکرات نژادپرستی را گسترش داده است.
در بعد خارجی و بین الملل نیز اقدامات ترامپ چنان شکافی را میان آمریکا و متحدان همیشگی آن به وجود آورده که ایالات متحده برای اولین بار سه بار متوالی و در فاصله کمتر از دو ماه در شورای امنیت سازمان ملل شاهد مخالفت حداکثری کشورها با خواست کاخ سفید بود.
چنین وضعیتی شاید سیاستگذاران و تصمیم گیران پشت پرده آمریکا را به این نتیجه رسانده باشد که دیگر حضور ترامپ در قدرت به صلاح ایالات متحده نیست و سورپرایز اکتبر هر چقدر هم که موجب شگفتی مردم شود بازهم نتواند کلید کاخ سفید را برای دومین بار در اختیار ترامپ قرار دهد.
اینکه آیا شگفتانه اکتبر برای چهارمین بار به داد جمهوریخواهان میرسد و تاریخ برای آنها تکرار میشود یا خیر به این بستگی دارد که افراد پشت پرده در آمریکا چه خوابی را برای ایالات متحده دیده اند و از میان ترامپ و بایدن کدام گزینه نظر آنها را بیشتر به خود جلب میکند.