بازار؛ وحید پورتجریشی: تنش در مرز اوکراین طی روزهای گذشته تا حد بی سابقه ای بالا گرفته است. افزایش اختلافات میان روسیه و غرب پس از سخنرانی دوشنبه شب ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه مبنی بر به رسمیت شناختن استقلال مناطق لوهانسک و دونتسک، به اوج خود رسیده و به نظر می رسد دو طرف اکنون در نقطه بدون بازگشتی قرار گرفته اند که خروج از بحران با توسل به مذاکره بدون نتیجه ملموس غیر ممکن است.
اما اساسا قدرت های بزرگ، بدون در نظر گرفتن منافع اقتصادی با یکدیگر درگیر نخواهند شد؛ بدین معنا که نمی توان درگیری میان روسیه و غرب را صرفا بر اساس تعصب پوتین و سایر دولتمردان روسیه بر نژاد اسلاو و دفاع از روس های شرق اوکراین دانست.
با این حساب، این سوال مطرح می شود که سود آیا درگیری در اوکراین، چه منافع اقتصادی را متوجه روسیه خواهد کرد؟ در ادامه سعی خواهیم کرد تا به مهمترین این موارد اشاره ای گذرا داشته باشیم.
کاهش ارزش دلار آمریکا
اگر اهل معامله در بازار فارکس باشید، با نگاهی ساده به جدول قیمت جفت ارز USD/RUB یعنی دلار/روبل به سادگی می توانید تاثیر تنش ها در اوکراین و افزایش ترس بازار از درگیر شدن ایالات متحده در جنگی تمام عیار با روسیه را مشاهده کنید که منجر به افت نسبتا شدید ارزش دلار در برابر روبل روسیه از دوشنبه شب، ۲۲ فوریه، یعنی همزمان با سخنرانی ولادیمیر پوتین شده است.
هرچند روزهای قبل از این تاریخ یعنی ۱۶ فوریه تا ۲۱ فوریه، افزایش قیمت دلار رد برابر روبل، به دلیل انتشار گمانه زنی های رسانه های آمریکایی در خصوص تصمیم فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره بانکی در این کشور بوده و ارتباطی با عوامل خارجی ندارد. در صورت ادامه تشدید تنش ها میان دو طرف، انتظار می رود ارزش دلار در برابر روبل باز هم روندی نزولی داشته و ریزش قیمت ادامه داشته باشد.
افزایش قیمت نفت و حامل های انرژی در بازارهای جهانی
دقیقا از روز سه شنبه، یعنی تنها چند ساعت پس از سخنرانی پوتین در خصوص اوکراین، قیمت نفت به سطحی بی سابقه طی سال های گذشته رسیده و هر بشکه نفت دریای برنت نزدیک به ۹۵ دلار در بازارهای جهانی معامله شد. در حال حاضر نیز قیمت نفت بشکه ای از ۱۰۰ دلار نیز گذشته است. دلیل این افزایش قیمت نیز طبیعی است: ترس از قطع احتمالی توزیع نفت و گاز روسیه در بازارهای جهانی در پی تشدید بیشتر تخاصم میان دو طرف که منجر به ایجاد کاهش عرضه و در نتیجه افزایش قیمت در بازار خواهد شد.
افزایش قیمت طلا و سود سرشار روسیه
خبرگزاری رویترز در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۹، با انتشار گزارشی اعلام کرد که روسیه پس از شدت گرفتن تحریم های اقتصادی ایالات متحده، تلاشی مضاعف برای غنی سازی ذخایر طلا خود در راستای کاهش وابستگی به دلار به کار بسته است. رویترز در زمان انتشار این گزارش مدعی شد که روسیه به پنجمین دارنده ذخایر طلا در جهان تبدیل شده است.
البته پس از شدت گرفتن تحریم ها، مقامات روسیه در حرکتی هماهنگ، تقریبا از ارائه هرگونه آمار به سازمان های جهانی در خصوص میزان دارایی ها و ذخایر طلای این کشور خودداری کردند و در نتیجه، در حال حاضر نمی توان برآورد دقیقی از میزان ذخایر طلای این کشور داشت.
اما آنچه مسلم است، میزان این ذخایر به نسبت سال ۲۰۱۹ یعنی زمان انتشار گزارش رویترز افزایش چشمگیر داشته است. طی روزهای گذشته و در پی افزایش تنش در اوکراین، قیمت طلا به شکل چشمگیری دز بازارهای جهانی افزایش یافته و به سادگی، مقاومت ۱۹۰۰ دلار را رد کرده و پیش بینی می شود طی روزهای آینده، از مرز دو هزار دلار عبور کند.
قانونی شدن ارزهای دیجیتال در روسیه و سقوط آزاد قیمت در بازار
اواخر هفته گذشته، بانک مرکزی روسیه از آزاد شدن مبادله ارزهای دیجیتال در این کشور مشروط بر پرداخت مالیات حاصل از سود آنها خبر داد. علیرغم انتظار بازار برای افزایش قیمت ارزهای دیجیتال در پی اعلام این تصمیم مهم روسیه، بیت کوین و آلت کوین ها به سقوط آزاد خود در بازار ادامه دادند که عمدتا ناشی از بحران اوکراین و ترس ناشی از بروز درگیری نظامی میان طرفین بود.
و اما روی دیگر سکه: نشریه «ایندیا تودی» روز سه شنبه با انتشار گزارشی مدعی شد که روسیه سومین کشور فعال در عرصه استخراج بیت کوین در جهان است. همچنین نشریه بلومبرگ در تاریخ ۱۲ بهمن ماه، مدعی شد که علیرغم در دسترس نبودن آمار دقیق از میزان دارایی های روسیه و سهم این کشور از ارزهای دیجیتال، برآوردها نشان می دهند، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار ارز دیجیتال در دست شهروندان این کشور است.
با این حساب به نظر می رسد، نهنگ های روسی بازار ارزهای دیجیتال که بسیاری از آنها نیز احتمالا ماهیتی دولتی دارند، احتمالا در حال جمع آوری مقادیر بالایی از این نوع دارایی طی روزهای کنوی و در اوج ریزش بازار هستند. بدیهی است در صورت پایان تنش ها که بعید به نظر می رسد به جنگی تمام عیار در اوکراین تبدیل شود، سود اقتصادی روسیه از این بحران را به سختی می توان محاسبه کرده و روی کاغذ آورد!