اتحادیه اروپا اگرچه به‌دنبال تحریم نفت ایران از سوی آمریکا و امضای باراک اوباما پای آن در زمستان سال ۹۰توقف واردات نفت از ایران را تصویب کرد، پس از توافق ژنو نسبت به ادامه فشارهای آمریکا بر بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی اعتراض نشان می‌دهد.
انتقاد تند رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه در تازه‌ترین واکنش در قبال تحریم‌های ضدایرانی، اتخاذ این رویکرد آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران را به‌شدت محکوم کرد.
اردوغان در آستانه سفر رئیس‌جمهور ایران به ترکیه طی سخنانی درمجمع صادرکنندگان این کشور موسوم به TIM در استانبول اظهار داشت که تحریم‌ها باعث کاهش روند فعالیت تجاری بین ایران و ترکیه شده است. طی یک هفته گذشته جریمه ۱۰میلیارد دلاری آمریکا علیه یک بانک فرانسوی به اتهام نقض تحریم‌ها علیه ایران یکی از سنگین‌ترین جریمه‌های مالی تحمیل شده بر اروپایی‌ها بود که با اعتراض رئیس‌جمهور و وزیرخارجه این کشور همراه شد.
در فاصله کوتاهی وزارت دارایی آمریکا یکی از شرکت‌های تابعه هواپیماسازی فوکر را هم به‌علت نقض تحریم‌های ایران و فروش قطعات و تجهیزات هواپیما به این کشور به دادگاه کشاند و در نهایت این شرکت هلندی را مجاب به پرداخت ۲۱ میلیون دلار جریمه کرد. وزارت دارایی آمریکا اعلام کرد که در پرونده این نهاد علیه شرکت فوکر سرویسز ۱۱۵۰ مورد نقض تحریم‌های ایران و سودان در حد فاصل سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ وجود دارد و بر همین اساس فوکر سرویسز بر سر این میزان جریمه (۲۱ میلیون دلار) با وزارت دارایی به توافق رسیده چرا که میزان اصلی جریمه درخواست شده حدود ۵۱ میلیون دلار بوده است.
ماریته اسخاکه، یکی از نمایندگان پارلمان اروپا که اخیرا به ایران هم سفر کرده بود درباره این فشارها به خبرگزاری بلومبرگ گفت که تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تأثیرات نامطلوب ناخواسته‌ای روی فعالیت‌های تجاری اروپا گذاشته است. ابتدای اردیبهشت‌ماه سال‌جاری پس از سفر هیأت پارلمانی فرانسه به ایران بود که رئیس کمیسیون مالی سنای این کشور گفت که در تحریم‌ها علیه ایران در مقایسه با آمریکایی‌ها بیشتر به اروپایی‌ها فشار می‌آورد. فیلیپ مارینی پس از دیدار با مقامات ایرانی و بازدید از برخی کارخانجات اظهار داشت: می‌خواهم یک حرفی را بدون اینکه اغراقی در آن باشد بزنم. اگرچه تحریم‌ها برای اقتصاد و مردم ایران سختی داشته و رنج‌آور است، اما تحریم‌ها برای شرکت‌های غربی و اروپایی هم رنج‌آور و دردناک هستند. در مشاهداتمان بارها این سؤال را مطرح کرده‌ایم که آیا منافع آمریکا که حدود ۳۵سال با ایران رابطه نداشته است، در مقایسه با اروپایی‌ها در پی تحریم‌ها بهتر حفظ نشده است؟
آذرماه سال گذشته کمتر از ۳هفته پس از توافق ژنو مقامات آمریکایی رویال بانک اسکاتلند (آر. بی. اس) را به‌دلیل آنچه نقض سیستم‌های تحریم علیه ایران، میانمار، سودان و کوبا خواندند، ۱۳۳میلیون دلار جریمه کردند ولی این رقم به پای ۱۰میلیارد دلار جریمه بانک فرانسوی نمی‌رسید. با این حال اینها نخستین بانک‌هایی نیستند که از سوی آمریکا جریمه شده‌اند. در ۵سال گذشته بانک‌های اروپایی نظیر داچز بانک، کریت اگریکول و سوشیته جنراله تحت تحقیقات به اتهام نقض تحریم‌ها بوده‌اند.
چنین جریمه‌هایی به سبب آنکه پای مردم و سهامداران این بانک‌ها را نیز به میان می‌کشد موجب گلایه مقامات اروپایی شده است که با توجه به افزایش همکاری‌های تجاری آمریکا با ایران خودشان را قربانی تحریم‌ها علیه ایران می‌بینند.در نخستین اعتراض رسمی به اقدام دولت آمریکا در جریمه ۱۰میلیارد دلاری بانک فرانسوی رئیس‌جمهور فرانسه با ارسال نامه‌ای به همتای آمریکایی خود این تصمیم واشنگتن را نامناسب دانست.
لوران فابیوس، وزیر امورخارجه فرانسه هم درگفت‌وگو با شبکه تلویزیونی این کشور گفت: طبیعی است که اگر اشتباهی صورت گرفته باشد، مجازاتی نیز درنظر گرفته شود ولی این مجازات باید متناسب و منطقی باشد. این ارقام برای مجازات منطقی نیست. با این حال فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در ضیافت شام مهمانان مراسم یادبود نورماندی در رایزنی مستقیم با رئیس‌جمهور آمریکا خواستار تخفیف در جریمه بانک «بی ان پی» شد.
خبرگزاری اروپایی بلومبرگ در گزارشی نوشت با وجود اینکه حجم مبادلات تجاری اروپا با ایران ۲۰برابر حجم تجارت آمریکا با ایران است، در طول ۳سال گذشته، همکاری‌های تجاری آمریکا با ایران ۳۵درصد افزایش یافته و در عین حال حجم تجارت اتحادیه اروپا با ایران ۷۷درصد کاهش داشته اشت.
این در حالی است که اطلاعات اداره آمار آمریکا از روند صعودی صادرات آن کشور به ایران در چند سال اخیر حکایت می‌کند. صادرات ایالات متحده به ایران در سال ۲۰۱۰معادل ۲۱۱میلیون و ۴۰۰هزار دلار بود و این رقم در سال ۲۰۱۱به بیش از ۲۳۳میلیون دلار، در سال ۲۰۱۲به بیش از ۲۵۱میلیون دلار و در سال ۲۰۱۳حدود ۳۱۲میلیون و ۸۰۰هزار دلار رسید. عمده کالاهای وارداتی ایران از آمریکا، برنج، خمیر کاغذ، سویا، لبنیات، تخم مرغ، تجهیزات پزشکی و دارویی بوده است. دی‌ماه سال گذشته درحالی‌که کارشناسان ایران و ۱+۵مذاکرات ۴روزه‌ای را پس از توافق ژنو دنبال می‌کردند این مذاکرات به‌علت اعمال تحریم‌های جدید از سوی آمریکا علیه شرکت‌های همکاری‌کننده با ایران متوقف شد. این تصمیم اگرچه از سوی ایران بود اما منجر به جلوگیری از اقدامات مشابه آمریکایی‌ها در آینده نشد.
بهمن‌ماه همان وزارت خزانه‌داری آمریکا برخی از اشخاص و شرکت‌های ناقض تحریم‌های ایران را در فهرست سیاه خود قرار داد که در آن ازجمله نام شرکت‌ها و سرمایه‌دارانی از آلمان، اسپانیا، ترکیه، افغانستان و امارات متحده عربی به چشم می‌خورد. آنها بیش از همه، متهم به نادیده گرفتن تحریم‌های نفتی، نظامی و تحریم‌های مرتبط با فناوری هسته‌‌ای شده بودند.
چند روز قبل از آن در ۱۵بهمن وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران پیش از لغو تحریم‌ها هشدار داده بود. وندی شرمن در گفت‌وگو با سناتورهای مجلس سنای آمریکا تأکید کرده بود که سفر شرکت‌های خارجی به ایران می‌تواند فشاری بر دوش حکومت ایران باشد.
او با نظر به سفر یک هیأت تجاری ۱۱۶نفره فرانسوی به ایران گفته بود: «درهای تجارت ایران باز نیست چون کاهش تحریم‌های ما کاملا موقت، کاملا محدود و کاملا هدفمند است. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا هم در یک تماس تلفنی با لوران فابیوس همتای فرانسوی خود اعتراض خود را نشان داد و گفت: سفر این هیأت اگرچه از بخش خصوصی بوده است نتوانسته این پیام را که تجارت کنونی با ایران یک تجارت همیشگی نیست، ارسال کند.
آمریکا و اروپا بر سر تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران رویارو شده‌اند. از ترکیه و فرانسه گرفته تا پارلمان اروپا از جریمه‌هایی که آمریکا بعد از توافق ژنو علیه شرکت‌های اروپایی تهران درنظر می‌گیرد به تنگ آمده‌اند. حال باید دید برنده این دوئل کیست و این رویارویی در کجا به پایان می‌رسد.
