زهره نوروزپور: به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، امروز دوشنبه ۵ نوامبر تحریم های یک جانبه آمریکا علیه کشورمان آغاز خواهد شد. اقدام خصمانه دونالد ترامپ پس از خروج از برجام واکنش جهانی به همراه داشته است. برخی از رسانه های خبری غربی از شکست این تحریم ها سخن گفته اند و برخی دیگر مانند فاکس نیوز آن را موثر می دانند. برخی دیگر مدعی هستند که اروپا بدون همراهی آمریکا در قبال ایران راه به جایی نخواهد برد.
روز گذشته مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در گفتگو با برنامه رو در روی ملت شبکه تلویزیونی سی بی اس، ادعاهای بی اساس مقامات واشنگتن را علیه کشورمان تکرار کرد. پمپئو مدعی شد دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اطمینان دارد که ایران پس از اجرایی شدن تحریم های واشنگتن علیه تهران، برنامه های هسته ای خود را از سر نخواهد گرفت.
وزیر امور خارجه آمریکا بار دیگر تأکید کرد کشورهای اروپایی اجازه نخواهند داشت هم با ایران و هم با آمریکا روابط تجاری داشته باشند. وی با اعلام اینکه پنجم نوامبر شدیدترین تحریم‌های وضع شده علیه ایران اجرایی خواهند شد، افزود صادقانه بگویم؛ پس از خروج رئیس‌جمهور ترامپ از توافق هسته‌ای «محکوم به شکست» با ایران، صدها شرکت اروپایی یکی پس از دیگری از این کشور فرار کردند.
پمپئو در ادامه گفت: «همه دنیا می داند که تحریم ها واقعی هستند؛ که آنها مهم هستند و فرصتی را برای مردم ایران فراهم می کنند تا تغییراتی را که به شدت خواهانش هستند، در این کشور ایجاد کنند؛ و اینکه این تحریم ها مانع از دستیابی ایران به ثروت و پولی می شود که آنها برای فعالیت های تروریستی خود در سراسر جهان به آن نیاز دارند».
پمپئو در پاسخ به پرسش مجری برنامه درباره هدف ترامپ از انتشار پوستری با این مضمون که «تحریم ها در راهند» چه بوده است، گفت او می خواست با این کار به جهانیان بگوید ایرانی که از طریق حمایت از حزب الله لبنان اسرائیل را تهدید می کند، چندی پیش یک عملیات تروریستی را در دانمارک طراحی کرده بود و همچنان به حمایت از حوثی ها در یمن که به سمت ریاض و دُبی موشک شلیک می کنند، ادامه می دهد، باید متوقف شود.
مجری برنامه در ادامه پرسید: «اگر آنها (پس از اجرایی شدن تحریم های آمریکا) برنامه هسته ای خود را دوباره از سربگیرند، چه؟» پمپئو در پاسخ مدعی شد: اطمینان داریم که ایرانی ها چنین تصمیمی نخواهند گرفت.
در همین حال وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه همزمان با اعلام تحریم ها در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز مدعی شد: هدف از تحریم ها علیه ایران تغییر رفتار ایران بوده است.
وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: ۸ کشور معاف از تحریم نفتی ایران به مدتی زمان نیاز دارند تا بتوانند خرید نفتی خود را از تهران متوقف کنند. تحریم های جاری تا کنون نیز تأثیر زیادی داشته اند.
وی در ادامه ادعا کرد: سیاست فشار حداکثری ترامپ بر ایران از فردا به صورت کامل اجرا می شود. تحریم ها علیه ایران سخت خواهند بود.
وی با طفره رفتن از ۲ بار پاسخ خبرنگار شبکه تلویزیونی فاکس نیوز درباره معافیت چین و هند از خرید نفت ایران تنها گفت: تحریم بیش از ۶۰۰ (فرد و شرکت) ایرانی را در برنامه داریم… از مردم ایران حمایت می کنیم!
«استیو منوچین» وزیر خزانه‌داری آمریکا در یادداشتی که در «فایننشال تایمز» منتشر شد، این ادعا را مطرح کرد که «بازگشت تحریم‌ها ایران را به عقد یک توافق هسته‌ای بهتر وادار می‌کند».
وی در این یادداشت گفت: در نخستین ساعات روز دوشنبه، وزارت خزانه‌داری روند بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را تکمیل خواهد کرد- تحریم‌هایی که بخش‌های انرژی، نقل و انتقال کالا و بانکداری را شامل می‌شود. آمریکا همچنین صدها مورد را مجدداً به لیست تحریم‌ها بازمی‌گرداند حال‌آنکه ۳۰۰ مورد جدید را نیز مشمول تحریم‌ها می‌کند.
منوچین مدعی شد: این اقدام مُهر پایانی است بر تساهل دولت باراک اوباما که امیدی واهی به تغییر رفتار ایران داشت.
وی در ادامه ادعاهای خود، ایران را بزرگترین حامی تروریسم خطاب کرد و مدعی شد این کشور با سوء‌استفاده از نظام مالی جهانی، به دنبال تامین هزینه امیال انقلابی خود است.
منوچین همچنین مدعی شد که به این ترتیب، فصل پایانی برجام که از نظر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، بدترین و یکجانبه‌ترین معامله‌ای است که آمریکا تاکنون انجام داده، به اتمام خواهد رسید.
وی همچنین از افزودن بیش از ۷۰۰ نام جدید به لیست شرکت‌های تحت تحریم آمریکا خبر داد.
منوچین مدعی شد، کارزار فشار حداکثری علیه ایران مانع از انتقال منابع مالی جهان به ایران شده و دیگر این کشور تهدیدی برای امنیت بین‌الملل (!) نخواهد بود.
وی در نهایت بار دیگر مدعی شد: کارزار فشار علیه ایران با هدف آوردن این کشور پای میز مذاکره برای حصول توافقی به مراتب بهتر از برجام طراحی شده است!
در همین حال وزیر امور خارجه کشورمان امروز در مجلس شورای اسلامی گفت: آمریکا مجبور شد از ادعاهایش در مورد تحریم ایران عقب‌نشینی کند.(اینجا)
واکنش ها
روز گذشته همزمان با اعلام آغاز تحریم ها وزارت خارجه روسیه در بیانیه ای اقدام دولت ترامپ را محکوم کرد. وزارت خارجه ضمن محکوم کردن این اقدام غیر انسانی در این بیانیه یادآور شد ما، هر تحریم یکجانبه با دور زدن تصمیم‌های شورای امنیت سازمان ملل را رد می‌کنیم، مخصوصاً وقتی آنها به شکل فرامرزی بکار گرفته شده و، چون مورد محدودیت‌های بکار گرفته شده از طرف آمریکا علیه ایران، منافع کشورهای ثالث را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر واشنگتن، چنانچه اعلام می‌کند، واقعاً به مذاکره با تهران علاقه‌مند است، پس سیاست اعمال فشار به واسطه تحریم‌ها به منظور پایین بردن ظرفیت اقتصادی و دفاعی ایران، و همچنین متزلزل کردن اوضاع سیاسی داخلی باید بلادرنگ مورد تجدید نظر قرار گیرد. چنانچه تجربه دیرینه نشان می‌دهد، نمی‌شود به کمک روش اعمال فشار به کسب امتیاز از ایران نایل شد. (اینجا)
همچنین یک مقام سوری نیز اقدام آمریکا علیه ایران را محکوم کرد و با انتشار بیانیه ای ضمن محکوم کردن این اقدام اعلام کرد: سوریه به شدت تحریم های یکجانبه آمریکا بر ضد کشورهایی را که زیر بار دیکته های آن نمی روند ، محکوم می کند. (اینجا)
وزارت امور خارجه سوریه اقدام واشنگتن در اعمال مجدد دور دوم تحریم‌ها علیه ایران را محکوم کرد و این اقدام را گامی در ادامه سیاست های آمریکا با هدف تضعیف ثبات و امنیت منطقه برشمرد.
به گزارش المیادین، رئیس جریان ملی الحکمه عراق تحریم های آمریکا علیه ایران را دارای پیامدهای تاسفباری برای جامعه بشری و بین الملل برشمرد.
بر اساس این گزارش، سید عمار الحکیم از تصمیم های یکجانبه آمریکا علیه ایران ابراز شگفتی کرده و گفت: اقدام آمریکا در اتخاذ تصمیم های انفرادی علیه ایران یک رویه خطرناک خواهد بود که پیامدهای تاسف باری برای جامعه بشری و بین المللی خواهد داشت.
همچنین دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری افغانستان اعلام کرد که رئیس جمهور این کشور با معاون وزیر امور خارجه آمریکا درباره فرآیند تحریم آمریکا در حوزه بندر آزاد چابهار به عنوان معبر مهم تجارت بین المللی افغانستان مذاکره کرده است.
در همین حال محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی سخنرانی در هجدهمین نشست وزرای امور خارجه سازمان دی.۸ در آنتالیا خواستار مقابله کشورهای عضو گروه دی.۸ با اقدامات غیرمسئولانه و غیرقانونی از جمله تحریم های مجرمانه علیه ایران شد. وی گفت: در شرایط کنونی بیش از هر زمانی برای ما ضرورت دارد تا چندجانبه گرایی اقتصادی و بازرگانی را از جمله در چارچوب هایی نظیر گروه دی۸، ارتقا داده و تقویت کنیم.(اینجا)
همچنین سفیر اتحادیه اروپا در روسیه گفت: اتحادیه اروپا هر کاری بتواندبرای حفط منافع اقتصادی ایران پس از خروج آمریکا از برجام انجام خواهد داد. (اینجا)
وزارت خارجه ژاپن نیز صبح امروز به وقت محلی اعلام کرد: تحریم‌ها علیه ایران نباید تأثیر منفی بر فعالیت شرکت‌های ژاپنی داشته باشد.
سخنگوی ارشد دولت ژاپن اعلام کرد که این کشور از آمریکا درخواست کرده که تحریم‌ها علیه ایران نباید تأثیر منفی بر فعالیت شرکت‌های ژاپنی داشته باشند.
«یوشیهیده سوگا» امروز دوشنبه گفت که کشورش در ارتباط نزدیک و گفتگو با آمریکا بر سر تحریم‌های ایران است.
به گزارش وب سایت خبرگزاری رویترز، سوگا از اظهار نظر درباره جزئیات این گفتگوها خودداری کرده اما گفت ژاپن از آمریکا درخواست کرده که این تحریم‌ها نباید تأثیر منفی بر فعالیت شرکت‌های ژاپنی داشته باشد.
دولت آمریکا روز جمعه اعلام کرد که ۸ کشور به طور موقت می‌توانند به واردات نفت از ایران ادامه دهند. این در حالی است که یک مقام دولتی کره جنوبی اعلام کرد این کشور از تحریم‌های آمریکا علیه واردات نفت ایران معافیت گرفته است.(اینجا)
«مایک پمپئو» روز جمعه گزارش‌های قبلی در این باره را تأیید و اعلام کرد دولت آمریکا ۸ کشور را از تحریم‌های نفتی علیه ایران معاف خواهد کرد. وی گفت که این معافیت‌ها موقت خواهند بود و کشورها بایستی منابع جایگزینی برای نفت ایران پیدا کنند.
این در حالی است که خبرگزاری رویترز در گزارشی تحریم نفتی آمریکا را شکست خورده تلقی کرده است و در این گزارش می نویسد: قرار است هشت کشور اعلام شده بدون ترس از مواجهه با مجازات های واشنگتن، حتی پس از ضرب الاجل تعیین شده همچنان از ایران نفت خریداری کنند. (اینجا)
رسانه های خبری و کارشناسان چه می گویند؟
خبرگزاری رسمی چین در مطلبی تحلیلی نوشت تحریم نفتی که آمریکا برای فشار فزاینده بر اقتصاد ایران اعمال کرده است، با مخالفت های خارجی زیادی روبرو شده است.
شینهوا روز دوشنبه نوشت: ایران یک کشور بزرگ با منابع غنی انرژی و از صادر کنندگان بزرگ نفت است و این فشارها می تواند نه برای ایران، بلکه برای کشورهای دیگر خسارت بار باشد.
خبرگزاری رسمی چین ادامه داده است مسئولان ارشد ایران از جمله رهبر انقلاب اسلامی این تحریم ها را که از امروز پنجم نوامبر به اجرا گذاشته می شود، محکوم و آن را تلاشی از طرف آمریکا برای براندازی توصیف کرده اند.
گزارش ادامه می دهد اگرچه آمریکا ادعا کرده بود همه کشورهای خریدار نفت ایران را مجبور به تحریم نفت می کند اما اکنون خود مجبور شده است تحت فشارهای جهانی ۸ کشور را از این تحریم ها معاف کند.
شینهوا اضافه می کند از دیدگاه کارشناسی بعید به نظر می رسد که آمریکا در تحریم های ایران موفقیتی بدست آورد و بتواند تهران را به انزوا بکشاند کما اینکه برخی کارشناسان هم معتقدند وضعیت ایران بتدریج بهتر هم خواهد شد.
شینهوا شرایط دور جدید تحریم ها را با گذشته متفاوت دانسته و آورده است این تحریم ها با توجه به توافق جامعه جهانی با ایران در مورد برجام، با اجماع جهانی همراه نیست.
در ادامه این گزارش آمده است: با توجه به اینکه توافق هسته ای که به امضای قدرت های بزرگ دنیا رسیده توسط آمریکا نقض شده است واشنگتن در برگرداندن تحریم ها نمی تواند همراهی جهانی را کسب کند.
خبرگزاری چین تاکید کرده است همه فکر می کردند وقتی تحریم ها آغاز شود چه اتفاقات بزرگی رخ می دهد اما وقتی شرایط مانند قبل ادامه پیدا کرد، آن جو روانی شکسته می شود و ایران نیز برنامه های اقتصادی و تجاری خود را ادامه می دهد.
شینهوا نوشته است اتحادیه اروپا همچنان از برجام حمایت می کند و ایران نیز به دنبال جلب حمایت های بیشتر مالی و بانکی کشورهای اروپایی است و برای همین آنها متعهد شده اند منافع ایران در این توافق مورد حراست قرار گیرد.
خبرگزاری چین از قول ‘فدریکا موگرینی’ رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا آورده است این اتحادیه به دنبال اجرایی کردن سامانه مستقل مالی است تا تجارت با ایران ادامه پیدا کند و دیگر کشورها هم بتوانند به آن ملحق شوند.
در این باره کارشناس موسسه چاهار چین اظهار کرد ایران با هدف بی اثر کردن تحریم های یکجانبه آمریکا، به دنبال جذب سرمایه از اروپا است و در این زمینه نیز موفق عمل کرده است.
‘وانگ جین’ روز دوشنبه در گفت و گو با تارنمای ‘یی سی’ چین خاطر نشان کرد ایران از لحاظ اقتصادی کشوری بسیار قوی است و اگرچه اکنون با مشکلاتی روبرو شده است اما برای رفع آنها تلاش می کند و راه حل می یابد.
وی در مورد اعمال تحریم های یکجانبه واشنگتن علیه تهران گفت: هدف آمریکا افزودن بر فشارهای اقتصادی برای منزوی کردن ایران و به زمین نشاندن این کشور است اما ایران همزمان روابط تجاری و اقتصادی بیشتری با اروپا برقرار خواهد کرد.
وانگ اضافه کرد: انتظار می رود از این پس ایران جذب سرمایه گذاران و سرمایه ها از اروپا، روسیه و دیگر مناطق آسیا را با جدیت بیشتری دنبال کند.
وی تصریح کرد در چنین شرایطی هر دو کشور آمریکا و ایران با چالش روبرو خواهند شد و این مسیر جز مناقشه بیشتر، برای آنها چیزی در بر نخواهد داشت.
مدیر «برنامه مدیریت جنگ» در مدرسه مطالعات پیشرفته بین المللی دانشگاه جان هاپکینز می گوید در پس سخنان خصمانه وزیر خارجه آمریکا علیه تهران، التماس برای مذاکره نهفته است زیرا تحریم ها آنگونه که کاخ سفید می خواست، بر اقتصاد ایران اثر ندارد.
«دانیل سیرور» روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به معافیت های نفتی در نظر گرفته شده برای ایران، تهران برای مدتی می تواند صادرات نفتی خود را به تعدادی از کشورها ادامه دهد.
وی ادامه داد: اگرچه تحریم ها را نمی توان بی تاثیر دانست اما سوال اساسی این است که آیا ایران می تواند این تحریم ها و اثر آن را مدیریت کند؟ تصور من این است که ایران این کار را دیر یا زود خواهد کرد، چراکه تحریم ها به مرور زمان دچار فرسایش می شود و راه های موثرتری برای دور زدن آنها پیدا خواهد شد.
این استاد دانشگاه آمریکا با اشاره به تازه ترین مقاله وزیر خارجه آمریکا که با عنوان «مقابله با ایران» در تارنمای «فارن افرز» به چاپ رسیده است، اضافه کرد: مایک پمپئو برای مذاکره با ایران التماس می کند. محتوای اصلی این مقاله، همین نکته است. این مقاله لحنی خصومت آمیز دارد اما این نکته را تکرار می کند که با ایران مذاکره کنیم.
سیرور خاطرنشان کرد: البته می دانم که اشکال کار این است که (دولت ترامپ) به گونه ای اهانت آمیز با ایران سخن می گوید زیرا تحریم ها در نهایت تاثیری که باید داشته باشد بر ایران نخواهند داشت.
وی با بیان اینکه آنها خوب می دانند که تحریم ها مردم را پشت سر حکومت بسیج می کند، اظهار کرد: از این رو به نظر من آنها به دنبال مذاکره هستند و نه تغییر نظام ایران. آنها می دانند شورش و انقلاب فراگیر یک راه ساده نیست؛ برای همین آنها به دنبال مذاکره هستند.
استاد دانشگاه هاپکینز آمریکا خاطرنشان کرد: ایرانی ها هم می دانند که ترامپ این راه را با کره شمالی طی کرده است. نخست با تهاجم و حملات تند آغاز کرد و بعد سران دو کشور دیدار کردند که حاصل آن البته یک بیانیه خیلی مبهم بوده است.
در همین رابطه ‘باقر جبر الزبیدی’ یکی از سیاستمداران برجسته عراقی، با محکوم کردن تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران تاکید کرد: ایران ابرقدرت منطقه است و خواهد توانست سیاست تحریم را به شکست بکشاند.
به گزارش ایرنا، این عضو کادر رهبری مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیه ای به مناسبت آغاز دور جدید اقدامات خصمانه دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران، تاکید کرده است: تاریخ نشان می دهد سیاست تحریم هیچگاه موفق نبوده و به اهداف خود نرسیده است.
وی افزود: دولت آمریکا ملت ها را تحریم می کند تا بهتر بتواند بر آنها مسلط شود و منابع آنها را غارت کند.
وی گفت: تحریم های تحمیلی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا علیه ملت ایران را که با تصمیمی فردی و برغم مخالفت جهانی اعمال شده است محکوم است.
الزبیدی اضافه کرد: ملت مجاهد عراق پیشتر فاجعه تحریم های اقتصادی که بر او تحمیل شد را تجربه کرده است اما تاریخ نشان داده است که تحریم های اقتصادی هیچگاه به اهداف خود نرسیده و تنها به ملت ها آسیب زده است.
این سیاستمدار عراقی گفت: هدف آمریکا از سیاست محاصره اقتصادی بر خلاف ادعایی که مطرح می کند، تحقق عدالت نیست بلکه تضعیف ملت ها برای تسلط آسان تر و غارت منابع آنهاست.
الزبیدی افزود: اگر ابرقدرت ها دنبال عدالت بودند باید آن را در فلسطین، یمن، لیبی و سوریه برقرار می کردند اما آمریکا این کشورها را ویران کرد و از منابع آنها استفاده می کند.
این وزیر سابق عراقی تصریح کرد: ایران یک ابرقدرت منطقه است و می تواند با سیاست تحریم و محاصره اقتصادی مقابله کند. ملت ایران آگاه و ثابت قدم است و خواهد توانست در برابر این ظلم بایستد.
این سیاستمدار عراقی گفت: رهبران جمهوری اسلامی از حکمت، تجربه و توان لازم برای ایستادن در برابر طرحی که ترامپ قصد پیاده کردن آن در منطقه دارد، برخوردارند.
در همین باره حسین علایی کارشناس ارشد نظامی در خبرآنلاین نوشت: ترامپ در تحریم های جدید ۲ برجستگی و ۲ نقطه قوت ایران را هدف خود قرار داده است یکی آحاد “مردم” ایران را و دیگری “نفت” و منابع انرژی ایران را . او میخواهد فروش نفت ایران را به صفر برساند تا این نقطه قوت درآمدهای کشور به عامل تضعیف ایران تبدیل شود و از سوی دیگر می خواهد “معیشت مردم” را در تنگنا قرار دهد تا مهمترین عامل تداوم جمهوری اسلامی را به شورش علیه نظام بر خاسته از قیام مردم ایران علیه وابستگی نظام استبدادی شاهنشاهی به آمریکا تبدیل کند.(اینجا)
رضا نصری حقوقدادن بین الملل در این باره به خبرآنلاین گفت: دولت ترامپ مجبور است همواره بین «فشار به ایران» و هزینه‌ای که این فشار برای خودِ آمریکا ایجاد می‌کند تعادل برقرار کند. به همین خاطر هم هست که نتوانست – به عنوان مثال – از بیم صعود بی رویهٔ قیمت نفت، آنطور که وعده داده بود فروش نفت ایران را در تاریخ موعود به صفر برساند. در نتیجه، حفظ این «تعادل» در همه زمینه‌ها برای دولت آمریکا یک امر ضروری است. در مقابل، برای جلوگیری از تشدید فشارها، بر دولت ایران هم واجب است که اجازه ندهد این تعادل هرگز برقرار شود. به عبارت دیگر، دولت ایران باید همواره به نحوی عمل کند که تشدید تحریم‌ها یا افزایش فشارها برای آمریکا، در محاسبات نهایی، مقرون به صرفه نباشد. (اینجا)
وقتی رسانه های غربی به شکست اعتراف می کنند
کاخ سفید روز گذشته اعلام کرد با پایان دوره ۶ ماه تنفس پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای، همه تحریم هایی را که با امضای برجام تعلیق شده بود، از روز دوشنبه بار دیگر برقرار می سازد.
بسیاری از تحلیلگران و رسانه ها در غرب نه تنها خروج ایالات متحده از برجام را اقدامی غیرقانونی و غیرمنطقی می دانند بلکه بازگرداندن تحریم هایی که چند سال قبل با امضای مقامات ارشد آمریکایی متوقف شده بود را پیمان شکنی آشکار این کشور و نادیده گرفتن موازین شناخته شده بین المللی ارزیابی می کنند. همانگونه که در بیانیه وزارت امور خارجه کشورمان نیز تصریح شده است این اقدام دولت ترامپ علاوه بر اینکه نقض برجام، نقض قطعنامه شورای امنیت، نقض دستور دیوان بین المللی دادگستری به شمار می رود از آنجاکه در تقابل آشکار با خواست بیشتر کشورهای جهان و نادیده گرفتن اصول انسانی اتخاذ شده یک سقوط اخلاقی و سیاسی بزرگ برای واشنگتن به شمار می رود.
بسیاری از رسانه های جهان این رویکرد ایالات متحده را از هم اکنون شکست خورده می دانند. خبرگزاری «رویترز» در گزارشی تحلیلی به دلایل شکست سیاست های تحریمی دونالد ترامپ علیه ایران پرداخت و نوشت هدف ترامپ از بازگرداندن تحریم ها نابودی توافق هسته ای، فروپاشی اقتصاد و محدودسازی سیاست های منطقه ای ایران در سوریه، عراق و یمن است و با وجود تکذیب های مکرر، قصد نهایی کاخ سفید اضمحلال نظام ایران است.
بر این اساس ترامپ به دنبال آن است با افزایش فشار اقتصادی و سیاسی ایران را به میز مذاکره و توافقی تازه مجبور کند که پای آن امضای ترامپ قرار دارد. به اعتقاد رویترز این راهبرد رئیس جمهوری آمریکا به چند دلیل منجر به شکست می شود. نخست اینکه به صفر رساندن صادرات نفت ایران اقدامی غیرعملی است زیرا هیچ جایگزین واقعی برای ۲.۵ میلیون بشکه نفت ایران وجود ندارد و حتی ریاض و متحدان آن هم چنین ظرفیتی را ندارند. اکنون سبد نفتی اوپک بیشتر از ۷۶ دلار قیمت دارد اگر نفت ایران از بازار حذف شود قیمت ها به فراتر از ۱۰۰ دلار خواهد رسید و ایران قادر است حتی با فروش یک میلیون بشکه نفت درآمد مورد نیاز خود را داشته باشد.
از طرف دیگر جنگ تجاری ترامپ با چین و تحریم ها علیه مسکو این کشورها را به تجارت بیشتر با ایران علاقه مند می کند. اتحادیه اروپا نیز به شدت با تحریم های فراسرزمینی کاخ سفید مخالف است. وزیر امور خارجه فرانسه نیز به تازگی اعلام کرد که پیامد بحران آمریکا با ایران فرصتی برای اروپا است تا موسسه های مالی مستقل خود را ایجاد کند تا تجارت این اتحادیه را همانگونه که خود صلاح می داند ادامه دهد.
مولفه دیگری که به موضوع پیشین هم ارتباط دارد این است که برای چندین دهه دلار بر بازار مالی جهان سلطه داشته و تحریم های کنونی آمریکا هم در چارچوب همین نظام پایه ریزی شده است. از این رو به اعتقاد کارشناسان زمان برای تغییر سیستم مالی جهان فرا رسیده است. خروج واشنگتن از برجام چین، روسیه، هند و ترکیه را مجاب ساخت تا با ارزهای ملی خود به تجارت با ایران بپردازند. اگر اروپا هم موفق شود تا سیستم مالی مخصوص خود را راه اندازی کند و از دلار جدا شود دیگر کشورها نیز به استفاده از یورو در تجارت با ایران علاقه مند می شوند و همین موضوع جایگاه دلار آمریکا را در بازارهای جهان تضعیف می کند.
بر اساس این تحلیل، خروج ایالات متحده از برجام نمونه آشکار یکجانبه گرایی این کشور است که مورد اعتراض بسیاری از دولت ها و از جمله متحدان واشنگتن هم قرار گرفته است. ادامه بقای برجام و پایبندی کشورها به آن شکستی دیگر را برای کاخ سفید رقم می زند که در ادامه شکست های منطقه ای آمریکا رخ می دهد. از اینرو رویکرد یکجانبه گرایانه ترامپ و آینده برجام می تواند شکاف میان متحدان دو سوی آتلانتیک را بیشتر کند و باعث ظهور عرصه های جدیدی از قدرت برای ایران و دیگر کشورها در سراسر جهان به ویژه در شرق شود.
تکرار مسیری شکست خورده
برخی رسانه ها و تحلیلگران خط مشی تحریمی ترامپ را تکرار همان راهی می دانند که رهبران پیشین آمریکا بارها انجام داده اند و هر بار با شکست مواجه شدند. تارنمای شبکه رادیو تلویزیونی «پی.بی.اس» آمریکا نیز در گزارشی بیان داشت دولت ترامپ با بازگرداندن تحریم ها علیه ایران همان سیاستی را دنبال می کند که تجربه شکست آن را اثبات شده است.
براساس این گزارش، دولت ترامپ اکنون با اعلام اعمال دوباره تحریم ها، تهاجمی ترین گام خود از زمان خروج از برجام را برداشته و از روز دوشنبه تحریم های جامعی را علیه ۷۰۰ فرد یا نهاد وابسته به ایران برقرار می سازد. اگرچه «برایان هوک» مشاور ویژه و ارشد وزیر امور خارجه در امور ایران هدف این تحریم ها را قطع دسترسی ایران به منابع مالی و تغییر سیاست های ایران عنوان کرد اما یکی از اهداف اصلی کاخ سفید افزایش حداکثری فشار جهت مجبور کردن تهران به انجام مذاکراتی جامع تر و دستیابی آمریکا به یک توافق کلی تر است.
کارشناس این شبکه خبری در گفت گوی خود با هوک تاکید کرد که این تحریم ها تاثیر مورد نظر دولت ترامپ را ندارد زیرا بیش از همه مردم ایران را هدف قرار داده است.
‘ پی بی.اس’ همچنین با «تریتا پارسی» مدیر پیشین شورای ملی ایرانیان آمریکا نیز مصاحبه ای را انجام داد که وی نیز تصریح کرد رئیس جمهوری آمریکا به جای طراحی مسیری که به موفقیت واقعی دست پیدا کند راهی را انتخاب کرده که پیش از این بارها نتیجه ای جز شکست برای واشنگتن نداشته است.
براساس این گزارش با اینگونه رفتارهای تحریمی از سوی ترامپ احتمال تغییر سیاست های ایران اندک است. ضمن اینکه اگر موضوع مذاکره با ایران مطرح است، ایران هم اکنون نیز در میز مذاکره حضور دارد و با اتحادیه اروپا، روسیه و چین در مورد یمن و سوریه گفت وگوهای لازم را انجام می دهد.
تارنمای نشریه «اسپکتیتور» (Spectator) نیز در تحلیل خود بر این اعتقاد است که تحریم های ترامپ علیه ایران کارآمد نخواهد بود. این سیاست به ویژه پس از قتل «جمال خاشقچی» از سوی عربستان سعودی که مهمترین متحد واشنگتن است غیرعملی تر از قبل می نماید زیرا خط مشی های کاخ سفید بیش از پیش منفی و نامناسب ارزیابی می شود.
این گزارش کوبیدن بر طبل برقراری تحریم ایران از طریق توئیتر را نشانه ای از مسخره شدن سیاست های خارجی آمریکا ارزیابی کرد و افزود: انتظاری که دونالد ترامپ از برقراری تحریم ها در زمینه به زانو در آوردن نظام ایران دارد بیش از اینکه ریشه در واقعیات داشته باشد نشات گرفته از توهمات رئیس جمهوری است. بدون تردید ترامپ به دنبال بهره برداری از زمان برقراری این تحریم ها (۱۳ آبان) است تا اینگونه نشان دهد که ایران هنوز به دشمنی با منافع ایالات متحده در خاورمیانه ادامه می دهد.
این نشریه رفتار ترامپ را دوگانه دانست و عنوان داشت که خنده دار این است ایران از سوی کاخ سفید تنها کشور شرور منطقه با رفتارهای غیردیپلماتیک خوانده می شود حال آنکه در یک مورد ۱۵ مامور سعودی در ترکیه و در مکانی دیپلماتیک یک منتقد را به قتل می رسانند و آمریکا در مورد این موضوع سکوت می کند.
آشکار است که هدف نهایی آمریکا تغییر نظام در ایران می باشد. البته این راهبرد از طریق حمله نظامی قابل دستیابی است اما بر اساس این گزارش «ایالات متحده هیچ گاه جرات حمله نظامی به ایران را ندارد».
در طرف مقابل واشنگتن امیدوار است با تحریک افکارعمومی در داخل ایران موجبات تنش و فروپاشی ایران را فراهم کند.
تحلیل سیاست های آمریکا نشان می دهد علت اصلی این تحولات آن است که آمریکا ستون سیاست خاورمیانه ای خود را حول خط مشی های مورد نظر اسرائیل و عربستان پی ریزی کرده است. این در حالی است که چند ماه قبل نظرسنجی روزنامه «واشنگتن پست» نشان داد که تنها ۴ درصد مردم آمریکا عربستان را متحد خود می دانند این رقم در مورد اسرائیل هم عدد ۳۷ درصد را نشان می دهد. اکنون با حمایت هایی که ایالات متحده از ریاض به عمل می آورد سیاست های کاخ سفید بیش از پیش مورد تردید کشورهای جهان قرار گرفته است و در مورد ایران و تحریم های تازه هم نگاه ها بدبینانه تر شده است. با این شرایط اکنون تعداد اندکی هستند که به درستی سیاست های ضدایرانی ترامپ اعتماد دارند و آن را قبول می کنند.
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا درحالی ۱۸ اردیبهشت خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد اما بلافاصله دیگر کشورهای امضا کننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه ضمن محکوم کردن خروج این کشور از این توافق چندجانبه بین المللی، تاکید کردند که به برجام پایبند مانده و از تجارت شرکت‌هایشان با ایران حمایت می کنند.
ترامپ با حربه تروریسم اقتصادی و تحریم‌های یک جانبه غیرقانونی و فشار به جامعه جهانی به دنبال جنگ روانی، القای انزوای ایران است، که تجربه ماه‌های اخیر و همراهی نکردن جهان با آمریکا نشان داد که هیچگاه به این هدف خود دست نخواهد یافت.
تحریم هایی که آمریکا یک جانبه علیه ملت ایران اعلام می‌کند، از مدت‌ها قبل شروع شده و جامعه جهانی با آنها همراهی نکرده تا جاییکه ترامپ مجبور شد از برخی از آنها عقب‌نشینی کند در این مورد می توان به اظهارات رئیس جمهوری ، وزیر امور خارجه و رئیس بانک مرکزی ایران اشاره کرد حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است هیچ تحریمی نیست که آمریکا بخواهد بعدا انجام دهد. بعضی از افرادی که در آمریکا به دنبال تحریم ایران بودند بیش فعال بودند؛ بنابراین هیچ چیز جدید برای نوامبر (۱۳ آبان ماه) وجود ندارد و این یک موضوع کاملا تبلیغی و وانی است.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز هفته جاری درحاشیه نشست سه جانبه وزرای امورخارجه ایران، ترکیه و جمهوری آذربایجان در استانبول گفت: آمریکایی‌ها با تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران به هدف پیش بینی شده خود نرسیدند.
عبدالناصر همتی رییس بانک مرکزی نیزبا اشاره به عقب نشینی دولت آمریکا از ادعای خود برای به صفررساندن فروش نفت ایران، خاطرنشان کرد: دولت آمریکا هر کاری که می خواست، انجام داد و بعد از چهارم نوامبر اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
کارشناسان و ناظران منطقه‌ای و بین المللی تاکید دارند که آمریکا هرگز قادر نیست خرید نفت از ایران را با اعمال تحریم‌ها به صفر برساند و حتی وزیر نفت سعودی اعتراف کرد که عربستان قادر نیست با افزایش صادرات خود مانع افزایش بهای نفت در بازار جهانی شود.
در راستای مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکایی، اتحادیه اروپا ضمن فعال کردن قانون انسداد برای حمایت از فعالیت شرکت‌های خود در ایران، اعلام کرد که سازوکار مالی برای ادامه تجارت شرکت‌های خارجی با ایران و همچینن فروش نفت ایران و امکان مبادله تجاری ایران با جهان ارائه می‌کند.
دراین چارچوب، بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران اقتصادی نیز بر این باورند که تحریم نفت ایران در بلندمدت همراه با افزایش بهای نفت به تضعیف دلار در سطح بین‌المللی منجر شده و به شکست خواهد انجامید و آمریکا وادار به عقب‌نشینی خواهد شد. روندی که بخشی از آن در صحبت‌های برخی مقامات آمریکا دیده می‌شود. شبکه رسانه‌ای بلومبرگ در گزارشی با اشاره به مخالفت کشورها با تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران نوشت: بسیاری از کشورهای خریدار نفت ایران آشکارا تحریم‌های آمریکایی را نقض می کنند ویا خواستار معافیت از تحریم های ضدایرانی آمریکا هستند.
۴۹۳۱۰
